Quá lớn để sụp đổ không phải là chiến thuật chỉ mới xuất hiện ở thời hiện đại. Fugger đã hiểu quá rõ điều đó và vận dụng một cách tài tình từ thế kỷ 15, 16.

Jacob Fugger hay Jacob II là người giàu có nhất mọi thời đại. Với vai trò là nhà tài trợ chính cho các vị vua, giám mục và giáo hoàng, ông đã có ảnh hưởng quyết định đối với chính trị châu Âu giai đoạn cuối thế kỷ 15 – đầu thế kỷ 16.

Là hậu duệ của gia tộc buôn bán Fugger tại thành phố tự trị ở Augsburg, ông đã thuyết phục Giáo hoàng Leo X hợp pháp hóa việc cho vay lấy lãi. Một trong số những chương trình tài trợ của ông đã giúp cho Nhà Thần học Martin Luther kích hoạt phong trào cải cách. Ông cũng là người tài trợ cho việc lên ngôi của Maximilian I và chi một số tiền đáng kể để đảm bảo cho việc vua Tây Ban Nha Charles V trở thành Hoàng đế La Mã Thần thánh.

Vào thời điểm ông qua đời ngày 30/12/1525, tài sản của Fugger trị giá khoảng 400 tỷ USD – tương đương với 2% GDP châu Âu lúc đó.

Với sự giàu có của mình, ông trở thành một trong số những người Đức nổi tiếng nhất và được đặt tượng bán thân tại đại sảnh danh dự Walhalla. Sau đây là những bí quyết kiếm tiền của ông đã được Greg Steinmetz tổng kết lại trong cuốn “The Richest Man Who Ever Lived: The Life and Times of Jacob Fugger.”

Đầu tư khi thị trường sợ hãi

Fugger đã có hai quyết định lớn góp phần tạo nên khối tài sản khổng lồ của mình. Việc đầu tiên là hỗ trợ tài chính cho quận công Sigmund của xứ Tyrol chống lại sự xâm lấn của Venice mặc dù nhiều người dự đoán quận công Sigmund sẽ không chiến thắng. Trong khi các ngân hàng trước đây thường tài trợ cho quận công đều từ chối, Fugger kiên quyết cung cấp tất cả mọi thứ mà ông, bạn bè và gia đình có thể hỗ trợ cho quận công. Kết quả là quận công Sigmund đã giành chiến thắng trước Venice và Fugger thì được quyền khai thác mỏ bạc lớn nhất trên trái đất.

Fugger cũng đầu tư vào khai thác đồng ở Hungary trong khi nhiều người đang lo sợ về một cuộc xâm lược đến từ Thổ Nhĩ Kỳ. Bằng cách chống lại số đông, ông đã giành được thương vụ kinh doanh đồng giống như thương vụ bạc trước đó. Mãi sau này, người Thổ cuối cùng cũng đến, nhưng là sau khi ông Fugger chết.

Giữ vai trò quan trọng không thể xóa bỏ hoặc thay thế

Quá lớn để sụp đổ không phải là chiến thuật chỉ mới xuất hiện ở thời hiện đại. Fugger đã hiểu quá rõ điều đó và vận dụng một cách tài tình. Ông biết cách cho các quốc vương vay tiền mà không bị xù nợ. Thời đó, các quốc vương có thể ngang nhiên không trả tiền mà không phải chịu bất cứ hậu quả gì. Bí quyết của Fugger đó là ông sở hữu thứ mà những người vay tiền không thể nào sống thiếu: khả năng gom một khoản tiền khổng lồ ngay lập tức. Người vay tiền không thích Fugger và những điều khoản của ông, nhưng họ cũng không thể sống mà không có ông.

Nắm bắt thực tế

Fugger hiểu được giá trị của thông tin. Ông là người tạo ra dịch vụ cung cấp tin tức đầu tiên trên thế giới và sử dụng nó để nắm bắt những sự kiện làm thay đổi thị trường trước những người khác. Hoàng đế Maximillain (ông nội của Charles V) từng nói với Fugger rằng vua Henry VII đã gửi cho ông ta một khoản vàng theo đường biển để vay thế chấp, lấy tiền tài trợ cho trận chiến với quân đội Pháp. Nhưng sau đó Fugger đã từ chối thương vụ này vì điệp viên của ông ở Anh nói với ông rằng không có một con tàu nào rời cảng lúc đó.

Hiểu số liệu

Fugger là một trong số những người đầu tiên sử dụng sổ kế toán kép mà người Ý phát minh. Ông còn nâng cấp sổ này bằng cách tạo ra một bảng cân đối kế toán hợp nhất cho những cơ sở kinh doanh của ông. Ông cũng là người đầu tiên gửi nhân viên kiểm toán đến các chi nhánh để thanh tra tình hình hoạt động.

Có nền tảng giáo dục tốt

Fugger đã dành ra vài năm làm thợ học việc ở Venice – thủ phủ kinh doanh thời đó. Không chỉ thu được kiến thức, kinh nghiệm, ông còn có được rất nhiều mối quan hệ tốt phục vụ công việc kinh doanh của ông sau này.

Giữ cái đầu lạnh

Một giám mục người Áo là một trong những người gửi nhiều tiền nhất trong ngân hàng của Fugger. Khi người này chết năm 1509 – giáo hoàng đã yêu cầu ông Fugger phải ngay lập tức trả lại tiền cho nhà thờ. Nhưng tiền của ông Fugger đang mắc kẹt trong những dự án khai thác khoáng sản và ông không có đủ thanh khoản ngay lúc đó để đáp ứng yêu cầu của giáo hoàng. Việc rút ra một khoản tiền lớn – thậm chí là tin đồn có thể khiến cho ông trở nên lao đao. Thay vì lo sợ, ông vẫn chi tiêu mạnh tay để chứng tỏ là mình vẫn có rất nhiều tiền. ĐIều đó giúp cho ông có thêm thời gian thương lượng và hành động đó đã cứu ông.

Hoạt động xã hội

Fugger còn nổi tiếng là người sáng lập của Fuggerei – dự án nhà ở xã hội đầu tiên trên thế giới. Ông cho rằng bất cứ người lao động nào cũng đều xứng đáng có một mái nhà. Fuggerei đưa ra mức giá thuê nhà chỉ bằng 1/4 so với giá thị trường. Ngày nay, dự án Fuggerei vẫn đang hoạt động và là địa điểm thu hút khách du lịch lớn nhất tại Augsburg.

Anh Sa (Trí thức trẻ)