Tuy nhiên, khi số lượng thành viên trong gia đình ngày càng đông hơn, Bertil Hult – nhà sáng lập tập đoàn đào tạo ngôn ngữ và du lịch toàn cầu EF Education First, cùng người kế vị đã phải suy nghĩ lại về chiến lược trong tương lai.
Bertil Hult không phải là một doanh nhân có sự khôn ngoan thường thấy. Mắc chứng khó đọc trầm trọng, ông buộc phải bỏ học năm 16 tuổi. Sau khi một ngân hàng Thụy Điển – nơi ông từng làm việc, yêu cầu ông đến London để làm việc và học tiếng Anh, Bertil nhận ra rằng việc học một ngôn ngữ mới sẽ dễ dàng hơn nhờ có trải nghiệm. Ông bắt đầu lại việc học chính thức và một lần nữa bỏ học đại học ở tuổi 23, sau khi thành lập EF Education First – tập đoàn đào tạo ngôn ngữ và du lịch toàn cầu.
EF là thương hiệu quốc tế, đối tác chính thức của Thế vận hội Tokyo 2020 và là nhà tài trợ của đội đua xe đạp chuyên nghiệp hàng đầu. Tên gia đình hiện được đặt cho Trường Kinh doanh Quốc tế Hult, hoạt động như một tổ chức độc lập. Công ty tư nhân này từ chối tiết lộ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận, nhưng hiện có 52.000 nhân viên tại 612 văn phòng ở 114 quốc gia. Forbes ước tính, giá trị tài sản của Bertil là 6 tỷ USD.
Ở tuổi 78, Bertil gần như đã lui về phía sau. Tuy nhiên, nhà sáng lập này kiên quyết rằng ông sẽ không giao việc điều hành công ty đa quốc gia cho chỉ các nhà quản lý chuyên nghiệp. Ông nói: “Một doanh nghiệp gia đình nên được điều hành bởi gia đình hoặc ít nhất 1 thành viên trong gia đình. Nếu không, tốt hơn là trở thành 1 công ty niêm yết.”
Tuy nhiên, gia đình ông cũng giống như việc kinh doanh có nhiều thành viên. Do đó, vấn đề kế thừa khá phức tạp. Bertil có 4 người con trai. Ông từng cho rằng họ sẽ đều làm việc tại EF. Edward – một trong 4 người con, chia sẻ: “Cả 4 chúng tôi đã đảm nhiệm những phần khác nhau, nỗ lực yêu thích nó bởi cha tôi cũng yêu thích nó. Đó là một kế hoạch khá hay.” Dẫu vậy, họ đã nỗ lực trong vài năm và không có ai thực sự thích thú với công việc này.
Max (37 tuổi), hiện là một nhà sản xuất phim sau khi rời khỏi EF. Trong khi đó, Philip (49 tuổi) và Alex (44 tuổi) cũng tham gia vào công việc kinh doanh gia đình nhưng lại rời đi hồi đầu năm nay. Sau đó, Edward (41 tuổi) đã gia nhập EF. Hiện tại, ông là giám đốc điều hành khu vực Bắc Mỹ. Theo kế hoạch, Edward sẽ trở thành giám đốc điều hành của cả tập đoàn, trong khi Philip với óc chiến lược sẽ là chủ tịch.
Chỉ vào những năm 1990, Bertil mới bắt đầu có kế hoạch về tương lai. Ông cũng không tổ chức một cuộc họp gia đình nào. Nói về cha mình, Edward cho biết: “Tôi nghĩ cách làm việc không nhất thiết là bạn phải lên kế hoạch. Tôi không nghĩ EF được xây dựng bởi một kế hoạch tổng thể nào đó.” Thay vào đó, Bertil “có bản lĩnh và trực giác cực kỳ mạnh mẽ để đưa ra quyết định kinh doanh đúng đắn.”
Edward “nên duyên” với ngành giáo dục cho đến khi ông nhận ra mình ưa thích việc giảng dạy hơn là nghiên cứu. Vào năm 2011, anh trai Alex đã mang đến cho ông cơ hội điều hành Go Ahead Tours – công ty kinh doanh tour du lịch cho người lớn tuổi để xem liệu ông có hứng thú với công việc kinh doanh gia đình. Alex cho biết, đây là một cơ hộ với rủi ro thấp, thành quả cao, bởi họ sẽ chỉ đóng cửa công ty này nếu mọi thứ đổ bể. Sau đó, Go Ahead phát triển rực rỡ và Edward cũng “được” EF giữ lại.
Ban đầu, Edward phải đối mặt với nhiều khó khăn. Ông chia sẻ: “Tôi biết bạn sẽ không bao giờ tuyển dụng một sinh viên mới ra trường, dù tấm bằng có như thế nào, thậm chí là giao cho họ quản lý một công ty với 100 nhân viên.”
Năm 2014, Philip đã khuyên 3 người anh lớn và cha nên tham gia khóa học 1 tuần của Harvard Business School cho các doanh nhân gia đình. Bertil cho biết, việc này đã giúp họ đánh giá cao hơn về tương lai, cho thấy mọi thức phức tạp hơn những gì họ nghĩ.
Edward chia sẻ: “Hầu hết các công ty gia đình đều khó làm việc, và chúng tôi cũng không phải ngoại lệ.” Họ chấp nhận rằng họ cần có quy tắc rõ ràng hơn trong vấn đề quản lý các thành viên. Giờ đây, gia đình nhà Hult cũng chuẩn bị cho giai đoạn chuyển giao tài sản cho thế hệ thứ 3 – 13 người cháu của Bertil.
Edward cho biết, trong thời gian sắp tới, họ sẽ phải trả lời những câu hỏi cơ bản như “làm thế nào để nhận được một công việc” tại EF với tư cách là các thành viên trong gia đình/vợ hoặc chồng của thế hệ thứ 3, “bạn sẽ thăng tiến như thế nào và liệu bạn có bị sa thải hay không”.
Bertil – vị tỷ phú làm việc mà không có kế hoạch tổng thể, nói: “Đây thật sự là một thách thức.” Dù có nhiều hoạt động trên thế giới, nhưng áp lực về vấn đề thương mại vẫn còn, do thành công của EF. Trong nhiều năm, Bertil đã tự mình phỏng vấn từng ứng viên xin việc. Tuy nhiên, khi số lượng quá lớn, ví dụ như năm ngoái có 450.000 đơn ứng tuyển, EF phải nhờ đến mạng lưới các nhà quản lý tuyển dụng chuyên nghiệp.
Giờ đây, làn sóng toàn cầu hóa từng giúp EF phát triển đã bắt đầu suy thoái. Việc đưa những người trẻ tuổi ra khỏi đất nước của họ và duy trì sự an toàn và hạnh phúc cho họ là rất phức tạp, bởi những nguyên nhân từ kiểm soát nhập cư đến các mối đe dọa khủng bố. Trong khi đó, Edward cho biết gia đình ông sẽ không mắc bất kỳ sai lầm nào.
Edward nói: “Bertil luôn nói với tôi – điều mà tôi thực sự không hiểu cho đến khi lớn hơn, đó là không chỉ là bạn có những ý tưởng tuyệt vời, mà là biết những ý tưởng tuyệt vời nào nên được từ chối”. Với tư cách là giám đốc điều hành tương lai, ông vẽ ra một tầm nhìn tích cực về tương lai của EF, một phần dựa trên nhu cầu tiếp tục giải quyết những thành kiến về văn hóa, tôn giáo, hành vi và quốc tịch bằng cách gắn kết mọi người lại với nhau.
Lục Lam
