Năm ngoái, Google và Facebook đã đặt cược chung hơn 10 tỷ USD vào người đàn ông giàu nhất châu Á và kế hoạch đưa hàng trăm triệu người Ấn Độ tiếp cận mạng Internet.

Các khoản đầu tư đã nhanh chóng đưa Mukesh Ambani, vị tỷ phú đứng đầu tập đoàn Reliance nổi tiếng của Ấn Độ, trở thành “người gác cổng” cho Thung lũng Silicon tại quốc gia này.

Song chúng cũng trở thành áp lực buộc tỷ phú Ambani phải thành công trong việc tạo chỗ đứng cho các nhà đầu tư này tại thị trường Internet phát triển nhanh nhất thế giới.

Ông Ambani có kế hoạch sử dụng dịch vụ nhắn tin của Facebook, WhatsApp, để kết nối hàng triệu doanh nghiệp nhỏ ở Ấn Độ với dịch vụ thương mại điện tử của mình là JioMart.

Trong khi đó, Reliance hợp tác với Google nhằm mục đích cùng phát triển một điện thoại thông minh (smartphone) chạy trên mạng 5G giá cả phải chăng.

Tuy nhiên, giữa lúc Ấn Độ tiếp tục vật lộn với tác động của đại dịch COVID-19, trong đó có suy thoái kinh tế, các kế hoạch liên quan tới Jio có thể gặp nhiều khó khăn hơn so với những gì ông Ambani từng phải đối mặt.

* Thị trường smartphone nhiều trắc trở

Ngay cả trong điều kiện bình thường, việc bán smartphone ở Ấn Độ vẫn là công việc kinh doanh nhiều khó khăn.

Theo số liệu mới nhất của Ngân hàng Thế giới (WB), người dân Ấn Độ trung bình kiếm được khoảng 2.000 USD một năm, khiến việc mua những chiếc smartphone đắt tiền là không thể đối với phần lớn dân số nước này.

Apple đã phải chật vật để bán iPhone ở Ấn Độ trong nhiều năm, còn Samsung đang mất dần vị thế trước các thương hiệu rẻ hơn của Trung Quốc như Xiaomi, Oppo và Vivo.

Nhưng thách thức đó càng trở nên trầm trọng hơn khi đại dịch COVID-19 bùng phát và ảnh hưởng tới các chuỗi cung ứng, gây ra tình trạng thiếu hụt các thành phần điện tử quan trọng. Điều đó khiến việc chế tạo một chiếc smartphone giá rẻ trở nên khó khăn hơn.

Bà Kiranjeet Kaur, một nhà phân tích tại công ty nghiên cứu IDC, cho biết hạn chế về nguồn cung đang ảnh hưởng đến hầu hết mọi công ty trong ngành. Song tác động của chúng đến các công ty Ấn Độ quy mô nhỏ thậm chí còn lớn hơn, vì họ không phải ưu tiên hàng đầu của các nhà sản xuất linh kiện.

Mặc dù Jio có nguồn tài nguyên khổng lồ, nhưng công ty vẫn còn tương đối “non nớt” trên thị trường smartphone. Do đó, việc tập trung vào phân khúc điện thoại giá rẻ càng khiến việc mua linh kiện trở nên khó khăn hơn.

Một báo cáo gần đây từ hãng tin Bloomberg đề cập rằng Jio đã phải thu hẹp đáng kể các mục tiêu doanh số cho mảng smartphone vì tình trạng khan hàng và giá cả tăng cao.

Sự chậm trễ trong việc triển khai các sản phẩm smartphone có thể đe dọa nỗ lực của Google trong việc xây dựng cơ sở người dùng Internet tại Ấn Độ, vốn đã có hơn 700 triệu người dùng và sẽ mở rộng nhanh chóng trong vài năm tới.

Người phát ngôn của Jio từ chối bình luận về kế hoạch phát hành và bán các sản phẩm smartphone của công ty, nhưng thừa nhận rằng đại dịch có thể ảnh hưởng đến tiến trình ra mắt của chúng.

Bên cạnh đó, ông Tarun Pathak, Giám đốc nghiên cứu thiết bị di động tại Counterpoint Research, cho hay sự bùng phát đại dịch COVID-19 kéo dài ở Ấn Độ cùng tác động kinh tế đi kèm đã ảnh hưởng đến khả năng nâng cấp thiết bị của người tiêu dùng.

Tình hình càng làm cho thị trường smartphone Ấn Độ trở nên nhạy cảm hơn về giá vào thời điểm việc sản xuất chúng ngày càng đắt đỏ.

Ông nhấn mạnh đó là những thách thức lớn đối với một “người chơi mới” như Jio, khi từng xu đều đang rất quan trọng.

* Gập ghềnh con đường xây dựng đế chế thương mại điện tử

Khoản đầu tư 5,7 tỷ USD của Facebook vào Jio – cũng là một trong những khoản lớn nhất từ trước đến nay của công ty này – là sự kết hợp khá vụ lợi giữa hai dịch vụ tạo thành xương sống của nền tảng Internet của Ấn Độ.

Hiện Jio và WhatsApp thuộc sở hữu của Facebook tổng cộng có hơn 400 triệu người dùng ở Ấn Độ. Có thể nói mối quan hệ hợp tác giữa hai bên là một phần trong nỗ lực đẩy Amazon và Walmart rời khỏi vị trí hàng đầu trên thị trường bán lẻ trực tuyến của Ấn Độ.

JioMart, nền tảng thương mại điện tử của Reliance, muốn đạt mục tiêu này bằng cách đưa hàng triệu cửa hàng bán lẻ của Ấn Độ lên mạng. Ra mắt trước khoản đầu tư lớn của Facebook nhiều tháng, JioMart hiện hoạt động trên hơn 200 thành phố của Ấn Độ.

Song bất chấp đà tăng trưởng mạnh trong năm qua, các nhà phân tích cho rằng JioMart đang gặp một số khó khăn trong việc thuyết phục các nhà bán lẻ địa phương tham gia đăng ký.

Theo một báo cáo hồi đầu năm nay từ công ty môi giới đầu tư Kotak Securities, dịch vụ bán hàng trực tiếp đến người tiêu dùng đang phát triển với tốc độ khá chậm trong bối cảnh các nhà bán lẻ vẫn còn nhiều e ngại.

Ông Arvind Singhal, Chủ tịch công ty tư vấn Technopak, cho biết việc đưa các thương gia độc lập tham gia JioMart là một thách thức. Vì nhiều người trong số họ không ưa thích việc chia sẻ thông tin kinh doanh của mình, trong khi nhiều người khác vẫn chưa hiểu rõ về giá trị của việc tham gia JioMart.

Ngoài ra, WhatsApp cũng đang đối mặt với những khó khăn của riêng mình ở Ấn Độ. Sau một thời gian dài trì hoãn việc thuyết phục giới chức chấp thuận thông qua hệ thống thanh toán của WhatsApp trong nước, dịch vụ nhắn tin này hiện đang kiện Chính phủ Ấn Độ về các quy tắc mới yêu cầu ứng dụng phá vỡ quy định về mã hóa của mình. Các quy tắc và vụ kiện sau đó đã “phủ bóng” lên triển vọng của WhatsApp trên thị trường lớn nhất của họ.

Tranh chấp giữa tỷ phú Ambani với Amazon cũng đã được đưa ra tòa, khi “gã khổng lồ” công nghệ Mỹ khiếu nại việc Reliance mua lại nhà bán lẻ đối thủ Future Group gần đây. Cuộc chiến tại tòa án dự kiến sẽ còn kéo dài trong nhiều tháng, điều tiếp tục kéo lùi triển vọng tăng trưởng của JioMart.