Ray Dalio đã đưa Bridgewater trở thành một trong những công ty đầu tư thành công nhất thế giới, với hơn 70 tỉ USD lợi nhuận kể từ năm 1975.

Quỹ đầu cơ lớn nhất thế giới Bridgewater Associates LP thường bảo với khách hàng rằng Công ty đang đi được nửa đường trên hành trình chuyển giao quyền lực từ nhà sáng lập Ray Dalio. Thế nhưng, trên thực tế, kế hoạch tìm người kế vị vẫn chưa tới đâu.

Dalio, năm nay 66 tuổi, đã đưa Bridgewater trở thành một trong những công ty đầu tư thành công nhất thế giới, với hơn 70 tỉ USD lợi nhuận mang về cho các khách hàng kể từ khi Công ty ra đời vào năm 1975. Vì thế, câu chuyện tìm người kế vị cho Dalio luôn là đề tài được các nhà đầu tư quan tâm.

Trước đây, Dalio nói đang hướng dẫn các nhà điều hành khác để có thể giao quyền điều hành vào khoảng năm 2020. Nhưng mới đây, Dalio nói rằng ông không có ý định rời Bridgewater trừ phi không không còn đủ sức khỏe để làm việc.

Kế hoạch kế vị vẫn chưa rõ ràng càng khiến nhiều người đặt câu hỏi liệu Bridgewater có thể duy trì được sự thành công khi không còn nhà sáng lập Ray Dalio. Mặc dù phải nhiều năm nữa mới có được câu trả lời, nhưng quá trình tìm người kế vị đặc biệt thu hút sự quan tâm của các quỹ hưu bổng, quỹ đầu tư quốc gia, quỹ hiến tặng ở trường đại học và các khách hàng khác, vì họ dựa vào Bridgewater để giúp họ quản lý số tiền đầu tư khổng lồ của mình.

“Không hề có thời khắc nào dễ chịu trong quá trình tìm người kế vị ở quỹ đầu cơ. Sự không chắc chắn thường là lý do đủ để các nhà đầu tư quyết định quay sang tìm nơi khác để rót vốn”, Nathan Anderson, Tổng Giám đốc ClaritySpring Inc., chuyên tư vấn cho các nhà đầu tư vào quỹ đầu cơ, nhận xét. Bridgewater hiện quản lý 152 tỉ USD tiền của nhà đầu tư và có khoảng 1.500 nhân viên.

Giá trị tài sản do Bridgewater quản lý hiện lên tới 152 tỉ USD

Khi nhà đầu tư tỏ ra bất an về vấn đề người kế vị, hồi đầu tháng 3 vừa qua Bridgewater cho biết đã tuyển dụng một nhà điều hành từng làm ở Apple và người này sẽ là đồng CEO mới tại Công ty. Còn Greg Jensen, 42 tuổi, từ lâu là một trong những thân tín của Dalio, sẽ không còn giữ vị trí đồng CEO nhưng vẫn tiếp tục làm đồng Giám đốc Đầu tư.

Ông Jensen bắt đầu làm việc tại Bridgewater cách đây 2 thập niên và cùng có chung sở thích thiền và tính thẳng thắn của Dalio. Các nhân viên hiện tại và cả những người cũ đều nhận xét Jensen là một chuyên viên giao dịch có tài năng và từng được xem là ứng viên sáng giá có thể kế vị Dalio sau này.

Cũng cần nói thêm, các quỹ đầu cơ xưa nay luôn mang màu sắc của các nhà sáng lập. Bridgewater cũng thế. Thế giới quan của Dalio vẫn ngự trị trong văn hóa doanh nghiệp, vốn xoay quanh 210 nguyên tắc khuyến khích nhân viên nói lên sự thật.

Cụ thể, để giúp chuẩn bị cho tương lai, Dalio đã dành phần lớn thời gian trong những năm gần đây tích lũy một thư viện nội bộ về các trường hợp giả định, được gọi là “huấn luyện các nguyên tắc quản trị”.

Các nhân viên được yêu cầu mỗi ngày phải xem các đoạn video dài 15 phút. Các video này thể hiện những tình huống để theo đó các nhân viên xử trí sao cho không vi phạm các nguyên tắc mà Bridgewater đặt ra. Một số video còn đặt câu hỏi rằng chủ thể trong trường hợp đó có nên bị sa thải không. Các nhân viên được khuyến khích đưa ra phản ứng trước các tình huống bằng điện tử và các đoạn video thường kết thúc bằng một bài thi chấm điểm câu trả lời dựa trên các nguyên tắc của Công ty.

Nhân viên cũng triển khai các dự án nhằm thúc đẩy văn hóa mà Dalio đã xây dựng. Họ cũng phân tích các dữ liệu được thu thập thường xuyên, cả những dữ liệu có trên iPad mà các nhân viên dùng ứng dụng để đánh giá về điểm mạnh và điểm yếu của nhau.

“Bridgewater là một cỗ máy tiến hóa. Nó tạo ra sự thay đổi, nó có thể khiến người ta cảm thấy đau đớn và có thể rất hỗn độn. Nhưng họ lèo lái con tàu theo một cách rất khôn ngoan”, Robin Levine, từng là nhà điều hành tại Bridgewater, nhận xét. Trong khi đó, một số nhân viên mô tả Bridgewater như một ốc đảo, nơi họ hoàn toàn không phải quan tâm đến tôn ti trật tự, cấp bậc trong doanh nghiệp và được thử thách tối đa khả năng của họ.

Dalio cho rằng: “Bằng cách đưa vấn đề ra ánh sáng và giải quyết ngay, chúng tôi tạo ra những kết quả tốt hơn và tạo sự thân thiết hơn giữa những người mà thích cách làm việc như vậy”. Ông nói thêm: “Văn hóa này tốt cho những ai yêu nó nhưng cũng khó khăn cho những ai không thích nó”.

Văn hóa độc nhất vô nhị của Bridgewater dường như đã mang lại kết quả tốt cho nhà đầu tư. Vào đầu năm nay, quỹ chính Pure Alpha của Bridgewater đã tạo được mức sinh lời hằng năm 13% sau khi trừ phí kể từ khi ra mắt vào năm 1991.

Dẫu vậy, không phải ai cũng chấp nhận được. Văn hóa trong Bridgewater khắc nghiệt đến nỗi các nhân viên mới vào làm và cả các nhân viên thâm niên đôi lần phải khóc ròng trong các cuộc họp. Dalio nói có thể phải mất hơn 1 năm mới có thể thích nghi với văn hóa của Bridgewater. Vì thế, những nhân viên thành công ở Bridgewater được các nhà điều hành quỹ đầu cơ này ví như lực lượng đặc nhiệm Navy SEAL cực kỳ thông minh.

Một số người bên ngoài được tuyển vào làm các vị trí cấp cao ở Bridgewater cuối cùng cũng ra đi. Trong số đó có Tom Adams, cựu Chủ tịch Rosetta Stone Inc. và Giám đốc Công nghệ Kevin Campbell của Accenture. Giám đốc FBI James Comey, từng làm cố vấn chung cho Bridgewater từ năm 2010 đến 2012, trong lá thư tạm biệt gửi cho nhân viên của quỹ đầu cơ này đã viết: “Tôi thích ý tưởng văn hóa của chúng ta, vốn đề cao tính minh bạch và sự thật”. Nhưng theo ông, văn hóa này có những hạn chế của nó. “Tôi cười (và nhăn mặt) khi chứng kiến một loạt các kỹ năng lãnh đạo đã bị bỏ qua… tính hài hước, giao tiếp, khả năng xây dựng nhóm, khả năng thích ứng, giải quyết các vấn đề có tính nghịch lý…”.

Ông Comey nói rằng: “Việc theo đuổi không ngừng sự xuất sắc dựa trên logic là hoàn toàn mâu thuẫn với thứ niềm vui mà luôn khích lệ, tạo động lực cho tôi làm việc. Ngoài ra, Bridgewater phản ánh tính cách của Ray. Điều đó cũng hay. Nhưng tôi và ông ấy là 2 con người khác nhau”. Ông từ chối nói rõ thêm.

Vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều của cả người trong cuộc lẫn người ngoài cuộc về văn hóa tại Bridgewater. Nhưng Bridgewater hồi đầu tháng 3 vừa qua thông báo với khách hàng rằng Công ty vẫn có ý định hoàn tất cuộc chuyển giao trách nhiệm quản trị của Dalio trong vòng 5 năm. Cho đến thời điểm đó, kết quả làm việc của Dalio sẽ được đánh giá liên tục, như bất kỳ nhân viên nào khác của Bridgewater.

Dalio được đánh giá cao ở khả năng đầu tư và lãnh đạo, nhưng cũng được xem là người có khả năng lắng nghe kém và ít có sự đồng cảm. “Mọi người tại Bridgewater vẫn không chắc chắn 100% họ sẽ có thể giữ gìn văn hóa của quỹ đầu cơ này mà không có ông ấy. Đó là một câu hỏi còn để ngỏ”, Robert Kegan, nhà tâm lý học thuộc Đại học Harvard,  đã nghiên cứu rất kỹ văn hóa của Bridgewater, nhận xét.