Triết lý kinh doanh mà vị tỷ phú 84 tuổi người Nhật Bản này đang theo đuổi trái ngược hoàn toàn với bài học quan trọng nhất mà bất kỳ trường kinh doanh nào trên thế giới vẫn đang giảng dạy.

Cụ thể, ông Kazou Inamori – một doanh nhân, chuyên gia quản trị và đồng thời là một tu sĩ nói: “Mọi hoạt động của một công ty chỉ tập trung vào cổ đông ư? Quên điều đó đi. Thay vào đó, hãy dành thời gian để khiến nhân viên của bạn cảm thấy hạnh phúc”. Chính nhờ theo đuổi triết lý kinh doanh đó mà Inamori đã gây dựng nên công ty điện tử khổng lồ Kyocera Corp, điều hành nhà mạng trị giá 64 tỷ USD KDDI Corp., đồng thời vực dậy Japan Airlines khỏi nguy cơ phá sản vào năm 2010.

Là một người theo đạo Phật, ông Inamori luôn tỏ ra ngờ vực về phong cách quản trị của phương Tây. Quan điểm của ông cho thấy nhiều doanh nghiệp Nhật Bản không đặt niềm tin vào kế hoạch khiến các doanh nghiệp cống hiến nhiều hơn cho các cổ đông của Thủ tướng Shinzo Abe.

Trong một bài phỏng vấn vào tháng 10 năm 2015, ông nói: “Nếu muốn có trứng hãy chăm sóc cho những con gà mái. Một khi bạn hành hạ hay giết nó thì điều đó sẽ chẳng thể thực hiện được”.

Đây là 1 quan điểm thực sự đáng lưu tâm bởi nó được tạo dựng trên nền tảng từ sự thành công to lớn của Inamori. Hiện KDDI và Kyocera có tổng giá trị thị trường ước tính lên tới 82 tỷ USD. Khi được bổ nhiệm vào vị trí CEO của Japan Airlines năm 2010, ông đã ở tuổi 77 và không có bất cứ kinh nghiệm nào trong lĩnh vực hàng không. Nhưng trong năm tiếp theo, ông đã giúp cho hãng có lợi nhuận và thoát khỏi tình trạng phá sản. Không chỉ vậy, 2012 còn là năm đánh dấu cho việc ông đưa hãng trở lại sàn chứng khoán Tokyo.

Bí mật làm nên những kỳ tích đó, theo ông nằm ở cách thay đổi tâm tính của nhân viên. Cứ nhìn cách ông vực dậy Japan Airlines khỏi nguy cơ bị phá sản 7 năm trước sẽ thấy rõ.

Sau khi nhậm chức CEO không lương, ông đã in ra những cuốn sách nhỏ về triết lý kinh doanh của mình cho mọi nhân viên, trong đó khẳng định rằng công ty luôn hướng tới sự phát triển của họ. Đồng thời giải thích ý nghĩa xã hội mà công việc của họ mang lại, không chỉ vậy còn vạch ra những tư tưởng Phật giáo, chỉ ra con đường sống đúng đắn cho họ. Những điều này khiến mọi nhân viên đều cảm thấy tự hào về công ty và sẵn sàng cống hiến hết sức cho thành công của hãng.

Hệ thống quản trị của ông phân chia đội ngũ nhân viên thành các đơn vị nhỏ, các nhóm này tự lên kế hoạch và theo dõi năng suất làm việc hiệu quả mỗi giờ dựa trên hệ thống kế toán đã có. Kế hoạch vực dậy công ty bằng cách này buộc ông phải đưa ra quyết định cắt giảm hơn một phần ba số nhân công (khoảng 16.000 người) của Japan Airlines.

Theo ông: “Những lãnh đạo công ty cần khiến cho nhân viên hạnh phúc cả về tinh thần và thể chất. Đó phải là mục đích quan trọng hàng đầu trong công việc của họ chứ không nên là việc cống hiến cho các cổ đông”.

Dĩ nhiên quan điểm này sẽ làm “phật ý” các cổ đông của công ty. Tuy nhiên, nếu nhân viên cảm thấy hạnh phúc, họ sẽ làm việc tốt hơn và lợi nhuận sẽ cải thiện. Các công ty không nên cảm thấy e ngại tạo ra lợi nhuận nếu họ theo đuổi phương thức giúp mang lại lợi ích cho xã hội. Tinh thần của triết lý kể trên của Inamori được cho là xuất phát từ quê hương Kagoshima- nơi nổ ra cuộc nổi loạn samurai cuối cùng của Nhật Bản.

Dù không tuân theo bất kỳ bài học quản trị điển hình nào nhưng có vô số người muốn học theo quan điểm này của ông. Hơn 4.500 chủ doanh nghiệp đã tham gia vào hội nghị thường niên của ông tại trường Seiwajyuku mỗi quý.

Inamori muốn dành thời gian để nói chuyện với người tham dự như là một phần của hoạt động từ thiện để đóng góp cho Kyoto Prize- giải thưởng được coi là giải Nobel của Nhật Bản. Trong trụ sở chính của Kyocera tại Kyoto đã xây dựng một bảo tàng 5 tầng dành để trưng bày về cuộc sống và các triết lý của ông dành cho khách tham quan.

Các công ty do Inamori lãnh đạo được kết nối không chỉ bằng cách tiếp cận quản lý. Tính đến ngày 30/9/2015, Kyocera là cổ đông lớn nhất trong KDDI, với 13,7% quyền bỏ phiếu. Số cổ phần này có giá trị 8,2 tỷ USD, gần bằng một nửa giá trị thị trường của Kyocera. Kyocera sở hữu 2,2% cổ phần của Japan Airlines.

Theo tờ Forbes, Inamori và gia đình ông nắm giữ khối tài sản ròng lên tới 1,1 tỷ USD, đứng thứ 32 trên danh sách 50 người giàu nhất Nhật Bản.

“Dĩ nhiên các nhà đầu tư luôn muốn có được lợi nhuận cao nhất có thể. Tôi hoàn toàn hiểu được điều này”. Ông cho biết thêm các nhà đầu tư nắm giữ KDDI đã được trả cổ tức hậu hĩnh và sở hữu cổ phần đối với họ như một khoản phòng vệ khi nền kinh tế rơi vào thời kỳ khó khăn. Nhưng, “có nhiều thời điểm công ty quản lý phải nói không với yêu cầu cá nhân của cổ đông”.

Seth Fischer – Giám đốc đầu tư tại Oasis thì nói rằng đây là lối suy nghĩ lỗi thời và bỏ qua rủi ro KDDI có thể đi xuống.

Tuy nhiên, cần phải biết rằng dù Inamori luôn chú trọng việc giúp nhân viên hạnh phúc nhưng không có nghĩa họ được thư giãn. Hạnh phúc theo ông được tạo ra từ chăm chỉ làm việc, điều này được lấy ra từ một quan điểm Phật pháp mang tên “shojin”- tức là sự thăng hoa tâm hồn thông qua sự tận tâm với công việc. Trong cuốn sách triết học của ông xuất bản năm 2004, ông đã đặt câu hỏi về xu hướng ngày càng tăng của người dân Nhật Bản để đánh giá giá trị giải trí.

“Đúng là công ty thuộc về các cổ đông, nhưng hàng trăm, thậm chí hàng nghìn nhân viên cũng là điều sống còn đối với công ty. ‘Những con gà mái’ nên luôn luôn được khỏe mạnh”, ông nói.

Theo Trí Thức Trẻ/Bloomberg