Jan Koum đồng sáng lập ứng dụng nhắn tin được Facebook mua lại năm 2014 với giá trị trên 19 tỷ USD.
WhatsApp là ứng dụng nhắn tin được sử dụng rất rộng rãi, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển như Ấn Độ hay Brazil, hiện có trên 1,5 tỷ người dùng. Nhà đồng sáng lập Jan Koum có tài sản được Forbes ước tính 9,7 tỷ USD, phần lớn đến từ cổ phiếu tại Facebook.
Tỷ phú đứng sau WhatsApp sinh năm 1976 tại Kiev, Ukraine trong một căn hộ thiếu nguồn nước. “Mọi thứ đều rất hạn chế bởi trường học còn không có phòng tắm bên trong. Thử tưởng tượng với cái lạnh -20 độ C vào mùa Đông ở Ukraine, bọn trẻ thường phải đến công viên để tắm nhờ”, ông nhớ lại.
Năm 16 tuổi, Koum cùng mẹ nhập cư Mỹ với mong muốn tìm kiếm một cuộc sống tốt đẹp hơn. Họ ở trong một căn hộ nhỏ tại Mountain View, California và sống bằng nguồn phúc lợi cũng như sử dụng tem phiếu thực phẩm.
Thời phổ thông, Koum tự học kiến thức máy tính bằng cách mua sách tham khảo ở các cửa hàng và trả lại khi đã đọc xong. Sau khi tốt nghiệp phổ thông, ông ghi danh vào đại học San Jose State, đồng thời xin vào làm việc tại công ty Ernst and Young ở vị trí kiểm tra an ninh.
Trong thời gian làm việc cho công ty này, năm 1997, ông có dịp gặp gỡ một nhân viên của Yahoo là Brian Acton. Sáu tháng sau, Acton đã giúp Koum trở thành nhân viên an ninh tại Yahoo. Ông có cơ hội tham gia vào một đội hacker đặc biệt chuyên tập trung vào vấn đề an ninh có mật danh là “w00w00”.
Kể từ đó, người đàn ông gốc Ukraine làm việc cho Yahoo trong 9 năm và dần bước đến vị trí quản lý cơ sở hạ tầng kỹ thuật. Đến 2007, ông và Acton quyết định nghỉ việc, dành thời gian du lịch khắp Nam Mỹ để tìm kiếm những nguồn cảm hứng mới.
Khi trở về, hai người quyết định cùng nộp đơn ứng tuyển vào Facebook. Tuy nhiên, mong muốn của họ không thành hiện thực khi cả hai đều trượt.
Trong thời gian xả hơi, Koum suy nghĩ về những gì mà ông thật sự muốn làm. Người đàn ông này nảy ra ý tưởng làm một cái gì đó giúp mọi người cập nhật trạng thái qua điện thoại.
Vị doanh nhân nói “cảm thấy rất phiền vì bỏ lỡ rất nhiều cuộc gọi khi ở phòng gym”. Ông muốn tạo ứng dụng giúp bạn bè biết người bên kia đầu dây có đang sẵn sàng nhận cuộc gọi hay không, bằng tính năng gọi là “trạng thái”. “Chúng tôi không định thành lập công ty, chỉ muốn làm ra một sản phẩm mà mọi người có thể dùng được”, ông kể.
Koum ra mắt WhatsApp vào đúng ngày sinh nhật 24/2/2009. Vào mùa hè năm đó, ông và Acton quyết định biến sản phẩm thành một ứng dụng nhắn tin. Văn phòng đầu tiên của WhatsApp là những căn phòng nhỏ nằm sau một nhà kho của công ty Evernote. Ở đây lạnh đến mức nhân viên phải quấn chăn quanh mình để sưởi ấm.
Bộ đôi sáng lập rất quan tâm đến bảo mật cho người dùng. “Chúng tôi muốn biết càng ít thông tin của người dùng càng tốt. Chúng tôi không chạy quảng cáo nên không cần những dữ liệu cá nhân”, ông cho biết.
WhatsApp nhanh chóng phát triển một cách tự nhiên mà không cần bất cứ chiến dịch tiếp thị hay PR nào, đặc biệt là ở các quốc gia kém phát triển – nơi người dùng rất tin tưởng vào các tin nhắn SMS.
Jan Koum – đồng sáng lập và CEO WhatsApp. Ảnh: Getty Images.
Năm 2012, WhatsApp lọt vào tầm ngắm của Facebook. CEO Mark Zuckerberg đã gọi điện thoại cho Koum. Hai người sau đó đi uống cà phê và cùng leo núi. Trong suốt hai năm, họ luôn giữ liên lạc, thường xuyên leo núi và trò chuyện về chủ đề kết nối thế giới.
Tháng 2/2014, Zuckerberg mời Koum ăn tối và đưa ra đề nghị mua lại WhatsApp ngay trên bàn ăn. Nhà đồng sáng lập ứng dụng nhắn tin suy nghĩ trong vài ngày và trở lại nhà ông chủ Facebook vào đúng dịp Valentine, phá vỡ bữa tối lãng mạn của Zuckerberg và vợ Priscilla. Cả hai bắt đầu thảo luận các điều khoản giữa mớ dâu tây và socola của ngày tình nhân.
Đêm trước ngày ký kết cuối cùng, Koum ở lại văn phòng muộn để xử lý tất cả mọi thứ với quỹ đầu tư Sequoia, nơi rót vốn cho họ từ vòng serie A. Vị doanh nhân lái xe trở về nhà lúc 2h30 sáng. Lốp xe nổ tung với tốc độ 75 dặm một giờ và ông suýt chết. Ngày hôm sau, ông chính thức ký bản thỏa thuận mua lại của Facebook. Vào thời điểm này, cổ phiếu của Koum tại WhatsApp có giá trị 6,8 tỷ USD. Tài sản của ông tiếp tục tăng cùng giá trị cổ phiếu của Facebook
Koum chính thức gia nhập hội đồng quản trị Facebook với mức lương cơ bản 1 USD mỗi năm với các lựa chọn cổ phiếu trị giá hàng tỷ USD. Ông cũng tiếp tục là đầu tàu dẫn dắt WhatsApp.
Chỉ vài tháng sau khi bán WhatsApp cho Facebook, nhà đồng sáng lập đã lặng lẽ đóng góp 556 triệu USD cho Quỹ cộng đồng của thung lũng Silicon. Ông cũng quyên góp 1 triệu USD cho hệ thống điều hành nguồn mở FreeBSD. “Nhờ hệ thống này đã phần nào đó giúp tôi thoát khỏi đói nghèo. Một trong các lý do khiến tôi được nhận vào Yahoo là bởi họ sử dụng FreeBSD ”, ông chia sẻ.
Có người hỏi Koum vì sao vẫn làm việc sau khi có được một khoản tiền lớn từ thương vụ với Facebook, người ta ví nó như là trúng số độc đắc. “Ngoài kia vẫn có rất nhiều người chưa sử dụng ứng dụng của chúng tôi. Tôi muốn thuyết phục họ và cũng còn rất nhiều vấn đề khác cần phải giải quyết”, ông lý giải.
Mặc dù ngày càng giàu có, Koum vẫn giữ cuộc sống mộc mạc nguyên bản như trước đó. Ông thừa nhận việc bán WhatsApp cho Facebook chỉ thay đổi 10% cuộc sống của mình. Vị doanh nhân nói vẫn sống trong căn nhà trước giờ và bạn bè vẫn không có gì thay đổi.
Một trong số rất ít những đam mê của Koum là tình yêu dành cho những chiếc Porsche. “Với tôi, một chiếc Porche luôn đại diện cho thành công. Và khao khát sở hữu một chiếc xe như thế là động lực lớn để học hỏi và làm việc chăm chỉ hơn”.
Trong những năm qua, Koum đã bán khá nhiều cổ phiếu Facebook của mình. Ông đã bán đi hơn một nửa cổ phần vào năm 2016 với giá trị 5 tỷ USD.
Vào thời điểm Facebook thâu tóm WhatsApp năm 2014 với giá trị tiền mặt 19 tỷ USD, ứng dụng có 450 triệu người dùng thường xuyên mỗi tháng. Đến nay, con số này đã chạm ngưỡng 1,5 tỷ.
Trương Sanh (VnExpress)
