Harry Triguboff, người giàu thứ hai tại Úc, đã tìm ra cách kiếm tiền khi thị trường bất ổn.

Để hiểu rõ nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh của châu Á định hình kinh tế toàn cầu và tạo ra lượng của cải khổng lồ thế nào, hãy chú ý đến sự phát triển của người đàn ông giàu thứ hai nước Úc, Harry Triguboff.

Harry Triguboff, người giàu thứ hai tại Úc. Ảnh: Ian Waldie/Bloomberg/Getty Images

Người đàn ông 86 tuổi này tích lũy tài sản qua việc xây dựng khoảng 10% số chung cư trên cả nước Úc – gần 80.000 căn hộ. Công ty chưa niêm yết Meriton của ông là công ty xây dựng nhà ở lớn nhất nước Úc, thu về 485 triệu đô la Úc (332 triệu USD) trong năm tài chính mới đây với doanh số 1,8 tỉ đô la Úc (1,2 tỉ USD), theo hồ sơ của ủy ban Chứng khoán và Đầu tư Úc.

Phần sở hữu của Triguboff tại Meriton, nơi ông là giám đốc điều hành, mang lại cho ông khối tài sản trị giá 10,7 tỉ USD. Giá nhà đất tại các thành phố lớn của Úc tăng hơn 50% từ năm 2012 đến 2017, một phần là do nhu cầu lớn từ các nhà đầu tư quốc tế, trong số đó có nhiều người từ châu Á.

Meriton là doanh nghiệp đi đầu trong hoạt động tiếp thị bất động sản tại Úc cho các đối tượng này, với gần 20% doanh số đến từ những người châu Á mua nhà nhưng không cư trú thường xuyên.

“Họ thích mua những thứ tốt nhất họ có thể mua được, và tại nơi họ có thể mua được,” Triguboff nói về những vị khách từ Trung Quốc. “Điều đó đồng nghĩa với sự mới mẻ. Họ sẽ luôn chi nhiều tiền hơn cho thương hiệu mới. Họ thích những tòa nhà hoàn toàn mới.”

Những hạn chế từ Bắc Kinh và Canberra đã kìm hãm nhu cầu nhà đất. Năm 2015, lo ngại nhu cầu quốc tế đẩy giá nhà đất tăng cao khiến người dân không thể mua được, chính phủ Úc quyết định hạn chế việc các nhà đầu tư không cư trú mua bất động sản vừa xây dựng, đất trống hoặc nhà ở đang trong giai đoạn thiết kế, hoặc vẫn “nằm trên giấy”.

Người nước ngoài khi mua nhà đất còn phải đối mặt với những giới hạn khác: phải được ủy ban Đánh giá đầu tư nước ngoài phê duyệt; phải trả trước tới 40% giá trị giao dịch trước khi các ngân hàng chấp thuận cho vay thế chấp; và nhiều loại thuế và phí trước bạ.

Bất chấp các rào cản, bất động sản tại Úc vẫn hấp dẫn người nước ngoài, đặc biệt là khách Trung Quốc, những người muốn tích trữ của cải an toàn ở nước ngoài bằng cách đầu tư vào một loại hình tài sản đang tăng trưởng. Người Trung Quốc giàu có cũng có thể tận dụng các chương trình thị thực dành cho nhà đầu tư của Úc, cách trở thành thường trú nhân cho những ai sẵn sàng tài trợ cho các doanh nghiệp có trụ sở tại Úc.

Theo bộ Nội vụ Úc, thị thực dành cho nhà đầu tư lớn – yêu cầu khoản đầu tư trị giá năm triệu đô la Úc (không bao gồm bất động sản) – đã được cấp 2.022 lần kể từ khi chương trình bắt đầu năm 2012, trong số đó nhà đầu tư từ Trung Quốc đại lục chiếm 87%. Năm 2017, người nước ngoài – 77% đến từ Trung Quốc – đã mua một phần tư số lượng nhà mới ở New South Wales, tiểu bang có thành phố Sydney và là nơi Meriton hoạt động mạnh nhất, theo Credit Suisse.

Gần đây, sức mua từ các nhà đầu tư Trung Quốc có phần giảm sút do các nhà quản lý tại Úc tăng thuế và phí trước bạ đối với người nước ngoài, hơn gấp đôi trong một vài trường hợp. Đồng thời, chính phủ Trung Quốc cũng áp dụng các biện pháp kiểm soát vốn chặt chẽ hơn nhằm kéo giảm dòng tiền nhân dân tệ chảy ra nước ngoài. Nhưng Triguboff cho rằng, dù Bắc Kinh hay Canberra gây khó khăn đến mức nào thì bất động sản tại Úc vẫn sẽ hấp dẫn người Trung Quốc.

“Người Trung Quốc luôn biết tìm cách vượt qua bất kỳ điều gì,” ông nói. “Vì thế, cho dù các ngân hàng của chúng tôi có thể không cho họ vay nhiều tiền, và có thể chính phủ của họ không cho phép đem nhiều tiền ra khỏi Trung Quốc, họ vẫn tìm được cách để đầu tư.”

Triguboff thu được kết quả tốt ngay cả trong những đợt suy thoái hiếm hoi của bất động sản tại Úc, điển hình như thời điểm hiện tại, nhờ chiến lược cho thuê mang lại lợi nhuận khi nhu cầu suy giảm. Trong đợt suy thoái tương tự vào thập niên 1970, Triguboff bù đắp doanh số giảm sút từ các căn hộ mới của Meriton bằng cách giữ lại một số căn hộ để cho thuê thay vì bán chúng.

Cho đến nay, Meriton vẫn sở hữu hơn 1/10 số lượng căn hộ họ xây dựng, một danh mục tài sản trị giá khoảng 3 tỉ đô la Úc (2 tỉ USD) giúp Meriton trở thành chủ sở hữu bất động sản lớn nhất nước Úc. Do đó, khi giá bất động sản tăng, giá trị tài sản ròng của Triguboff cũng tăng theo; khi thị trường biến động, thu nhập từ hoạt động cho thuê của ông chính là chốt chặn. “Cho thuê là một lĩnh vực lớn đối với chúng tôi và đang phát triển,” ông nói.

Theo Michelle Ciesielski, người đứng đầu nhóm nghiên cứu dân cư tại công ty Knight Frank Australia, thu nhập từ lợi suất đầu tư của Meriton có sự hỗ trợ từ chiến lược xây dựng các dự án ở những vùng ngoại ô lân cận khu vực kinh doanh trung tâm, cho phép họ kiểm soát mức giá cho thuê. Bà cho biết: “Dĩ nhiên, nguồn cung cấp nhà cho thuê tăng đã hỗ trợ cho những người dân địa phương có nhu cầu sống gần nơi làm việc và vui chơi”.

Dù các nhà phát triển khác có cùng chiến lược, Meriton vẫn giữ được thị phần lớn hơn so với các công ty cho thuê nhà khác, bà nói thêm. Triguboff tự tin rằng thị trường sẽ sớm hồi phục và giá cả cũng sẽ tăng theo, khi những món hời cuốn hút người mua và ngân hàng nới lỏng những hạn chế gần đây. Ông tự tin đến mức Meriton đã khởi động lại một số dự án bị trì hoãn trong bối cảnh bất định trước cuộc bầu cử hồi tháng năm tại Úc.

Những dấu hiệu ban đầu cho thấy có thể nhận định của ông là chính xác: đảng Tự do thắng cuộc nhanh chóng tiến hành các biện pháp thúc đẩy lĩnh vực bất động sản. Và việc cắt giảm lãi suất của ngân hàng trung ương Úc hồi đầu năm nay đã kéo lãi suất cho vay thế chấp xuống thấp hơn.

Meriton được thành lập năm 1963 khi Triguboff xây dựng khu căn hộ đầu tiên của mình – tám căn hộ đơn giản ở khu vực sinh sống của tầng lớp lao động, ngoại ô Sydney. Tuy là công ty thuộc sở hữu tư nhân của Triguboff, giá trị của Meriton ước tính dao động từ 10 tỉ đô-la Úc (7 tỉ USD) đến 15 tỉ đô-la Úc, mức định giá Triguboff đưa ra khi cân nhắc bán công ty năm 2015.

Trong những năm 1980 và 1990 sôi động, truyền thông địa phương gọi ông là “High-rise Harry” (Harry cao tầng), khi ông xây dựng hàng trăm khối nhà tại các dự án có độ phát triển cao, hầu hết ở quê nhà Sydney hoặc ở khu vực Gold Coast, bang Queensland.

Mặc dù công ty hợp tác với các kiến trúc sư danh tiếng như Harry Seidler, kiến trúc căn hộ dạng tổ ong của Meriton đã bị chê bai là dưới tiêu chuẩn kiến trúc thông thường – cựu thủ tướng Úc Paul Keat từng mô tả những dự án này như một loại “chàm biến dạng” làm tổn hại hình ảnh Sydney.

Triguboff nổi tiếng trung thành nhưng nóng tính, ông không hối tiếc vì tính cách thứ hai của mình. Triguboff nói: “Bạn phải biết cách đối phó với mọi người”. “Tôi lớn tiếng, la hét và chửi rủa mọi người, và tôi vẫn là người bạn tốt nhất của họ,” ông nói thêm. “Nhưng nhân viên của tôi rất hài lòng với tôi, và nhiều người trong số họ có vài thế hệ gia đình làm việc với tôi cho đến nay. Một số có tới ba thế hệ.”

Triguboff cho biết, đây là bài học quan trọng mà ông đang dạy cho thế hệ tiếp theo của gia đình mình, để đảm nhiệm vai trò lãnh đạo trong tương lai – các cháu trai Daniel và Ariel Hendler là những người thừa kế hiển nhiên.

Lời khuyên của Triguboff là gì? “Hãy luôn tạo việc làm cho các nhà thầu phụ và họ sẽ trung thành với bạn,” Ariel, 26 tuổi, cho biết. Daniel, 29 tuổi, bổ sung thêm một bài học khác: “Không có gì quý hơn thời gian và hãy tận hưởng những gì bạn làm.”

Triguboff nói rằng kiến thức quan trọng nhất ông truyền đạt cho các cháu của mình là “càng kiếm được nhiều tiền, càng phải làm việc chăm chỉ hơn, nếu muốn công việc kinh doanh tồn tại và phát triển.” Ông nói thêm: “Rất ít người biết những điều này. Người ta dạy bạn những điều cơ bản ở trường, nhưng họ không dạy bạn điều này.”

Triguboff là người ủng hộ mạnh mẽ giáo dục và phần lớn hoạt động từ thiện của ông tập trung vào các trường học. Hồi tháng một, ông khai trương trung tâm tổng hợp Triguboff chuyên đào tạo nghề và cách kinh doanh ở miền nam Israel.

Trung tâm cung cấp các khóa đào tạo nghề cho nhóm người Ả Rập du mục Bedouin sinh sống tại đây, đặc biệt là phụ nữ. Triguboff cũng tặng hàng triệu đô la cho trường cũ của mình, The Scots College, và hỗ trợ Moriah College – trường tư thục Do Thái hàng đầu tại Sydney, nơi ông xây dựng giảng đường Moshe Triguboff, đặt theo tên cha của ông.

Khi hệ thống trường Yeshiva tại Sydney gặp khó khăn về tài chính, Triguboff đứng ra mua lại và cho các trường thuê lại với giá ưu đãi. “Tôi tin chúng ta cần những trường học tốt,” Triguboff nói. “Do đó, lẽ dĩ nhiên là tôi hướng về nơi mình từng theo học, Scots, vì tôi biết những đứa trẻ ở đó, tôi biết ngôi trường đó và tôi muốn nó tiếp tục phát triển.”

Tuy nhiên, Triguboff cho biết ông cũng chuyển một phần hỗ trợ lớn hơn đến các trường Do Thái, vì ông nghĩ rằng người Úc gốc Do Thái nên giữ gìn di sản của họ. Dù sao đi nữa thì từ thiện cũng bắt đầu ngay trong nhà. “Tất nhiên, tôi phải đảm bảo rằng tôi để lại tiền cho con cháu,” ông nói. “Bạn không bao giờ biết những gì sẽ xảy ra với chúng sau này. Chúng có thể đấu đá nhau. Chúng có thể mất tất cả. Vì vậy, ít nhất, tôi phải để lại cho chúng thứ gì đó.”

Có một giai thoại về Triguboff: Giữa những bức ảnh người giàu có và quyền lực trên các bức tường của văn phòng tại trung tâm Sydney của ông là khung ảnh lồng trang báo được cắt ra từ danh sách Tỉ phú năm 2019 của Forbes, xếp hạng Triguboff ở vị trí số 2 tại Úc và số 156 trên toàn thế giới. Ông có xem trọng các bảng xếp hạng này không? Harry đùa: “Không, không hề”.

(*) Bản in theo tạp chí Forbes Việt Nam số 78, tháng 11.2019