Người tự thân

 

Với khối tài sản 3,6 tỉ USD, Pierre Omidyar hiện đứng thứ 54 trong danh sách Những người giàu nhất nước Mỹ và thứ 156 Những người giàu nhất thế giới của Forbes. Người như Pierre tại Mỹ được gọi là “self made” (tự thân), có nghĩa là bằng sức mình tự làm ra của cải.

 

Pierre Omidyar sinh ngày 21.6.1967 tại Paris, Pháp. Bố của ông là bác sĩ người Iran, còn mẹ là người Pháp. Vào năm 1973, bác sĩ Omidyar sang Mỹ thực tập tại trung tâm y tế Đại học tổng hợp Johns Hopkins, rồi lập phòng khám tại đây và định cư luôn ở Mỹ. Ngay khi học tiểu học, Pierre Omidyar đã mê say máy vi tính. Cậu bé chơi game suốt ngày khiến người lớn hết sức lo lắng cho sức khỏe của cậu, nhưng khi lớn hơn một chút Pierre bị môn lập trình cuốn hút. Vào năm 14 tuổi thú mê say đó đã cho kết quả ban đầu: Pierre viết thành công phần mềm catalogue cho thư viện của nhà trường. Thậm chí Pierre còn trả tiền để thuê máy vi tính, 6 USD/giờ, số tiền không nhỏ vào lúc đó. Có lẽ cậu hiểu, ngoài thỏa mãn sở thích, thì việc mày mò với máy vi tính có thể đem lại nhiều tiền. Điều cần là ngoài kiến thức, sự đam mê còn phải có thêm sự may mắn.

 

Sau bậc phổ thông, Pierre Omidyar vào học tại khoa công nghệ thông tin tại Đại học tổng hợp Tufts, bang Massachusetts và nhận bằng cử nhân vào năm 1988. Pierre làm việc một thời gian tại hãng Claris thuộc Tập đoàn Apple danh tiếng, chuyên phát triển phần mềm cho Macintosh. Tại đây, lần đầu tiên chàng trai trẻ viết phần mềm chuyên nghiệp mang tên MacDraw. Nhưng làm việc với tiền lương đóng khung một cách dài lâu là điều mà Pierre không muốn.

 

Tình yêu từ lập trình 

 

Vào năm 1991, cùng với 3 người bạn đồng chí hướng, Pierre lập hãng Ink Development Corp., với mong muốn làm cuộc “cách mạng internet” khi viết phần mềm điều khiển máy vi tính bằng tay và mở một website bán hàng qua mạng mà sau này mang tên eShop Inc. Pierre làm kỹ sư phần mềm cho eShop Inc. Tuy nhiên “cuộc cách mạng” mà nhà tỉ phú tương lai mong đợi đã không thành, kinh doanh của Ink Development Corp không như mong đợi. Sau này, ông vua phần mềm Bill Gates mua lại eShop Inc., nhưng thời điểm đó Pierre không còn ở đó. Vào năm 1994, hãng General Magic chuyên về dịch vụ viễn thông mời Pierre về làm việc với nhiệm vụ phát triển thương hiệu này.

 

Sống tại San Francisco, Pierre làm quen với nghiên cứu sinh Pamela Wesley. Giữa hai người nảy sinh tình cảm, khi Pamela khó khăn trong việc bán hàng để tăng thêm thu nhập, Pierre đã viết phần mềm mua bán hàng qua internet giúp cô và trực tiếp cài đặt phần mềm đó trên website của mình với chế độ online. Hơn thế, Pierre tập trung viết phần mềm thực hiện mua bán nhưng là đấu giá online qua mạng internet mà bất kỳ ai cũng có thể tham gia. Vào buổi sơ khai đó là những cuộc đấu giá hoàn toàn miễn phí, phi lợi nhuận. Cảm động trước nhiệt tình của Pierre, Pamela đã lên xe hoa cùng chàng trai trẻ. Số phận đã gắn kết họ với nhau cho dù Pamela khi đó hoàn toàn không biết trước chồng mình sẽ là một trong 18 người làm thay đổi sâu sắc thế giới internet.

 

Kinh doanh mạng – sức mạnh vô biên

 

Pierre Omidyar mở cửa hàng bán hàng qua mạng internet vào đúng Ngày lễ Lao động (Labour Day) – 4.9.1995. Lúc đầu website này có tên  Auction Web. Trong 24 giờ đầu tiên không có người nào thăm viếng cửa hàng. Nhưng sau đó vài tuần, có một vài lô hàng được đem bán đấu giá. Trong số này có cả chiếc xe Rolls Royce sản xuất năm 1937 và một kho đồ ở bang Idaho. Vào cuối năm 1995, Auction Web thực hiện hàng ngàn hợp đồng mua bán. Tổng cộng các khách rao bán hàng tại đây là trên 10 ngàn người.

 

Vào tháng 2.1996, khi các nhà dịch vụ internet biết đến Pierre thì họ bắt đầu đòi nhiều loại phí. Vì thế, “vua đấu giá” bắt đầu thu chút phí từ khách hàng. Ban đầu nhiều người la ó phản đối, nhưng sau đó mọi chuyện cũng đâu vào đấy. Đến năm 1997, Pierre đổi tên Auction Web thành eBay và bắt đầu đẩy mạnh quảng cáo. Theo thời gian eBay trở nên phổ biến với mọi người, số lượng đăng ký sử dụng dịch vụ đấu giá qua mạng lên đến hàng triệu người. Vào năm 1998, đã có khoảng 10 triệu thương vụ thực hiện qua eBay. Như vậy chỉ trong vòng 3 năm, Pierre nghiễm nhiên trở thành tỉ phú.

 

Hiện trên toàn thế giới có 157 triệu người sử dụng eBay, 24/24 giờ và 7/7 ngày. Hàng chục triệu các loại mặt hàng được đấu giá, hàng trăm ngàn mặt hàng mới xuất hiện hằng tuần. Hàng hóa thì đủ loại, từ đồ cổ, các bộ sưu tập mới cũ, máy vi tính, đồ chơi, tem thư đến đồ sứ, sách, ảnh, CD, DVD, đồ điện gia dụng… eBay đứng thứ 16 trong số 100 công ty phát triển nhanh nhất thế giới (Fortune-100 Fastest Growing Companies) và đứng đầu trong việc bán hàng qua mạng internet. Hiện eBay có hàng ngàn nhân viên, trang web này được triển khai rộng khắp tại trên 50 quốc gia châu Mỹ, châu Âu và châu Á.

 

Người ta bán đủ thứ hàng tại eBay, kể cả những thứ kỳ quái nhất. Cách đây không lâu, eBay cấm một công dân ở California bán đấu giá… linh hồn với giá 5 ngàn USD. Nguyên nhân theo Deutsche Presse-Agentur là “người bán hàng không thể chứng minh sự tồn tại của món hàng đó”. Phần lớn các nhà phân tích đều đồng quan điểm khi cho rằng, sở dĩ eBay nổi tiếng, thông dụng vì website này mở ra cơ hội “bán thứ gì cũng được”. 

 

Người hạnh phúc

 

Giàu có nhưng Pierre Omidyar lại không ham thích quyền lực và tiền không chiếm vị trí đầu tiên trong cuộc sống của ông. Pierre không thích xuất hiện nơi đám đông, không ưa tiếp xúc với báo giới và càng không thích trả lời phỏng vấn. Giờ đây ông dường như xa lánh công việc, khi chỉ giữ cho mình chức chủ tịch hãng một cách khá hình thức.

 

Với tâm hồn bình thản, Pierre từ bỏ thế giới kinh doanh, chuyển giao quyền lãnh đạo hãng cho bạn mình – Jeffrey Skoll, người đồng sáng lập eBay và Giám đốc điều hành Margaret Whitman. Ông thích làm từ thiện nên lập quỹ riêng mang tên mình cũng như tham gia vào hội đồng bảo trợ của Đại học tổng hợp Tufts. Ông cùng vợ mình Pamela quyết định trong vòng 20 năm sẽ chỉ giữ lại 1% tổng thu nhập, còn lại là làm từ thiện. Chẳng hạn, vào tháng 11.2005, Pierre tặng 100 triệu USD cho quỹ Tufts Microfinance Fund. Lãnh đạo Đại học tổng hợp Tufts nói rằng, đây là món quà tặng giá trị nhất trong lịch sử của trường và là số tiền từ thiện cá nhân lớn nhất của một cá nhân hay một gia đình tặng từ trước tới nay.

 

Sự giàu có mà nhiều người mơ ước không mảy may tác động đến thói quen hay phong cách sống của Pierre Omidyar. Ông ăn mặc giản dị và cả chục năm nay vẫn dùng chiếc xe hơi cũ Volkswagen Jetta. Vợ chồng ông hiện sống trong căn hộ thuê từ nhiều năm trước đây. Có lẽ vì thế mà Pierre rất thích câu nói: “Điều tốt nhất trong cuộc sống là vào lúc nào đó bạn đặt gánh nặng công việc của mình lên vai người khác, để được sống hoàn toàn theo sở thích cá nhân của mình”. Nhiều người nghĩ được như Pierre, nhưng ít ai có can đảm thực hiện phương châm sống như ông.

 

 

Hoàng Hoài Sơn