Ngồi trên bàn làm việc ở Goldman Sachs, Julissa Arce đang cố gắng hết sức để giữ bình tĩnh. Đó là tháng 9/2007. Cha cô sắp qua đời ở Taxco de Alarcón, một thành phố nhỏ ở Mexico.

Cô vừa nhận được cú điện thoại báo tin xấu từ chị gái. Arce rời khỏi bàn làm việc – nơi cô và các đồng nghiệp đang tạo nên những sản phẩm phái sinh và tiếp thị chúng đến những khách hàng giàu có.

Nhốt mình trong nhà vệ sinh, Arce tự trấn an bản thân không được lo lắng quá mức. Một lúc sau, cô đứng dậy, rửa mặt và quay trở lại với công việc. Đồng nghiệp không hiểu tại sao cô không lên máy bay về nhà nhìn mặt cha lần cuối. Arce nói rằng có thể cô sẽ rời đi trong ngày mai. Họ không nhìn thấy giọt nước mắt nào trên khuôn mặt cô gái trẻ tuổi.

Nhân viên xuất sắc

Những nhân viên xuất sắc của Goldman Sachs không ai giống ai. Một số đã từng là những sinh viên ưu tú đọc bài diễn văn tốt nghiệp trước toàn trường, trong khi một số là con trai hoặc cháu trai của những nhân viên ngân hàng kỳ cựu.

Trong số những con người đặc biệt ấy có Julissa Arce – một người nhập cư trái phép từ Mexico. Năm nay 32 tuổi, cô có được tương lai nghề nghiệp tươi sáng ở phố Wall là nhờ vào những giấy tờ giả mạo được mua với giá mấy trăm USD trong một căn hộ xa lạ ở Texas.

Sau hơn 7 năm làm việc ở Goldman Sachs, cô đã leo từ vị trí thực tập sinh lên chuyên viên phân tích, phó chủ tịch và sau đó chuyển sang làm giám đốc tại Merrill Lynch. Khi cha cô qua đời năm 2007, Arce đã không thể gặp mặt ông lần cuối vì nếu như vậy cô không thể quay trở lại nước Mỹ với những giấy tờ bất hợp pháp.

Arce gần như không phải điều chỉnh bản thân để phù hợp với văn hóa không giấu giếm tham vọng ở Goldman Sachs bởi đó chính là nét tính cách đặc trưng của cô. Một vài tuần sau mùa hè thực tập đầu tiên ở đây (năm 2004), Arce đã có được một cuộc hẹn cà phê với giám đốc phụ trách đội của cô. Arce chia sẻ cô đã học được nhiều điều và sẵn sàng cho thứ gì đó diễn biến nhanh hơn.

Sau đó Arce nhận được công việc toàn thời gian ở Goldman. Cô từng lo sợ tự hỏi điều gì sẽ xảy khi khi một trong những công ty chuyên nghiệp nhất thế giới kiểm tra thẻ xanh và sổ an sinh xã hội của cô. Tất cả đều là giả mạo. Thậm chí Arce đã mơ thấy mình bị bắt. Tuy nhiên, Goldman chưa bao giờ khám phá ra bí mật của cô.

Hành trình nhập cư

Taxco cách Mexico City 100 dặm về phía Tây Nam. Cha mẹ cô thường tới Texas để bán kim cương. Cả gia đình trốn lại Mỹ trong một chuyến đi. Họ chuyển tới một căn hộ ở San Antonio.

Năm Arce 14 tuổi, visa du lịch của cô hết hạn. “Tôi biết điều đó có nghĩa là gì. Tôi trở thành người nhập cư bất hợp pháp”. Theo kế hoạch, gia đình của người bạn có tên Tiffani sẽ nhận nuôi cô. Tuy nhiên gia đình cô đã trả tiền để cô kết hôn với một người đồng tính có quốc tịch Mỹ.

Những năm cuối trung học, Arce nộp hồ sơ đại học với ô số hồ sơ an sinh xã hội bị bỏ trống và thường bị từ chối. Khi cô tốt nghiệp năm 2001, một luật mới được ban hành cho phép các học sinh nhập cư bất hợp pháp ở Texas được theo học tại các trường đại học công. 5 tuần sau, cô nhận được thư thông báo trúng tuyển từ trường ĐH Texas.

Arce đã chọn ngành tài chính. “Đối với tôi, các phép tính rất thú vị bởi chúng luôn đem lại câu trả lời đúng và không có sự mập mờ”.

Năm 2001, bố mẹ Arce chuyển về Mexico. Trước đó bố mẹ cô có một xe đẩy nhỏ bán đồ ăn nhanh trên phố. Thứ sáu hàng tuần, cô đi xe bus 80 dặm tới khu chợ của San Antonio, bán bánh funnel và đến Chủ nhật lại trở về Austin với tiền để thuê nhà và trang trải học phí.

Arce không thể xin được việc làm mới với visa hết hạn và cũng không thể tiếp tục học mà không có việc làm thêm. Mua thẻ xanh giả là lựa chọn duy nhất. Qua một người bạn, Arce mua được tấm thẻ hai tuần sau khi giao tiền.

Với các giấy tờ giả mạo, Arce tìm được những công việc bán thời gian. Tuy nhiên, mẩu quảng cáo về vị trí thực tập sinh mùa hè tại các ngân hàng ở New York khiến cô chú ý hơn cả vì mức lương có thể lên đến 10.000 USD.

Danh sách 10 lời khuyên từ cựu lãnh đạo John Whitehead là tài liệu có ảnh hưởng lớn nhất đến Arce. “Những người quan trọng muốn đàm phán với những người quan trọng khác. Bạn có phải là một trong số đó?” hay “Đừng lãng phí thời gian cho những thứ bạn không thực sự muốn”.

Cơ hội để lọt vào danh sách 350 chuyên viên phân tích trên tổng số 17.000 ứng viên nộp hồ sơ mùa hè năm 2003 còn ít hơn cả cơ hội vào ĐH Harvard. Arce nhận được cơ hội thực tập sinh từ một tổ chức phi lợi nhuận chuyên tuyển các sinh viên da màu vào các ngân hàng.

Cô rất thích công việc ở Goldman, nơi cô chăm sóc những khách hàng sẵn có và tìm kiếm những khách hàng mới giàu có. Sau khi tốt nghiệp năm 2005, Arce được gọi vào làm toàn thời gian.

Arce sẵn sàng làm những thứ mà người khác không muốn. “Julissa chính là kiểu người mà các công ty ở phố Wall mong muốn: chăm chỉ, năng nổ và trung thành”. Có lẽ lý do lớn nhất khiến bí mật của Arce không bị lộ là không ai đi tìm hiểu sự thật.

Tất cả mọi người đều tin rằng bạn của họ mang quốc tịch Mỹ. Mark Campbell, người vào làm tại Goldman Sachs cùng đợt với Arce, nói rằng anh biết cô đến từ Mexico nhưng không bao giờ hoài nghi về quốc tịch của cô.

Năm 2008, khi hệ thống tài chính toàn cầu bên bờ sụp đổ, các khách hàng của Goldman hoảng loạn và ngân hàng thua lỗ. Tháng 7, Arce nhận được một bức thư từ Cục thuế vụ Hoa Kỳ yêu cầu cô nộp hồ sơ thuế. Cô giấu nó vào tủ quần áo và cố quên đi. “Đó là những khoảnh khắc rất đáng sợ”, cô chia sẻ.

Nỗi sợ của Arce có thể lên đến đỉnh điểm khi một đồng nghiệp nhìn cô với ánh mắt khác lạ hoặc cô đột ngột bị gọi lên văn phòng. Cô từng nghĩ mọi thứ sẽ chấm hết khi mắc lỗi trong một hợp đồng với khách hàng Nhật Bản.

Sau khi bố cô qua đời năm 2007, Arce từng nghĩ đến việc bay về Mexico và không bao giờ quay trở lại. Bạn trai cô nói rằng kết hôn có thể là một giải pháp. Có thể coi đó là lời cầu hôn và cô đã đồng ý. “Tôi không nghĩ mình đã sẵn sàng, nhưng tôi yêu anh ấy”. Một người bạn thời đại học đã giúp hai người tổ chức một bữa tiệc nhỏ.

Năm 2011, thu nhập của Arce đã lên đến 300.000 – 400.000 USD và được chọn làm phó chủ tịch. Cô có được tấm thẻ xanh thực sự từ chính phủ Mỹ sau khi kết hôn. Cô đã trở thành công dân Mỹ, thuộc hàng danh giá và giàu có.

Tuy nhiên, Arce vẫn không cảm thấy hạnh phúc. Cô thường có cảm giác trống rỗng. Cô bắt đầu viết blog với những bài viết đầu tiên đếm ngược ngày cô rời khỏi Goldman Sachs.

Arce về thăm gia đình ở Taxco và nghĩ về việc mở một website chuyên sắp xếp các kỳ nghỉ ngẫu hứng, sau đó là một công ty huy động vốn cho các dự án đầu tư mạo hiểm quy mô nhỏ. Tuy nhiên cả hai đều thất bại. Cô và chồng ly thân. “Cuộc sống có nghĩa là thích nghi với những thay đổi và vận động khi mọi thứ xáo trộn”, Arce viết trên blog.

Năm 2012, cuộc trò chuyện với một người bạn đang làm tại ngân hàng Bank of America’s Merrill Lynch mang đến cho cô cơ hội nghề nghiệp và Arce đã nắm lấy. Công việc không giống như suy nghĩ ban đầu của cô. Cuối tháng 5 năm ngoái, Arce rời khỏi ngân hàng này.

Có lẽ Arce sẽ quay trở lại với công việc trong ngân hàng nếu như cô không xem bộ phim Documented năm 2013. Bộ phim này nói về Jose Antonio Vargas, người nằm trong đội phóng viên của tờ Washington Post đã đạt giải Pulitzer năm 2008 và hóa ra lại là một người nhập cư bất hợp pháp.

Tháng 3 này, Arce chuyển tới California và tham gia một nhóm thúc đẩy quyền dành cho người nhập cư bất hợp pháp. Kiếm được hàng trăm nghìn USD từ công việc trên phố Wall đã không thể giúp Arce quên đi nỗi sợ hãi. “Tôi đã chán ngán với việc phải xấu hổ vì theo đuổi giấc mơ của bản thân, trèo lên những nấc thang mới và gặt hái thành công”, cô nói.

Khi được hỏi về câu chuyện của Arce, Goldman Sachs đưa ra lời bình luận của CEO Lloyd Blankfein: “Sẽ là tuyệt vời nếu chúng ta có thể tạo ra mái nhà dành cho những con người trẻ tuổi đầy tài năng, những người đến với nước Mỹ vì cơ hội học tập và muốn cống hiến năng lượng cũng như kỹ năng của họ cho nền kinh tế Mỹ”.